COVID-19: Γιατί το άνοιγμα των σχολείων μείωσε τις διαγνώσεις άγχους, κατάθλιψης και ΔΕΠΥ στα παιδιά

Καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων φαίνεται πως έπαιξε η επαναλειτουργία των σχολείων με φυσική παρουσία κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.

Σύμφωνα με νέα μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, σε συνεργασία με άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα, καταγράφεται σημαντική μείωση στις διαγνώσεις άγχους, κατάθλιψης και διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) στα παιδιά που επέστρεψαν στις σχολικές αίθουσες, σε σύγκριση με συνομηλίκους τους των οποίων τα σχολεία παρέμειναν κλειστά.

Τι λένε οι επιστήμονες

«Τα ευρήματά μας προσφέρουν ισχυρές αποδείξεις ότι η δια ζώσης εκπαίδευση δεν είναι απλώς εκπαιδευτική ανάγκη, αλλά βασικός πυλώνας της ψυχικής ευημερίας των παιδιών», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Rita Hamad, καθηγήτρια κοινωνικής επιδημιολογίας και δημόσιας πολιτικής.

Όπως επισημαίνει, τα αποτελέσματα μπορούν να λειτουργήσουν ως οδηγός για μελλοντικές κρίσεις δημόσιας υγείας, όπου οι αποφάσεις για το άνοιγμα ή το κλείσιμο των σχολείων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τον επιδημιολογικό κίνδυνο, αλλά και τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις.

Το «φυσικό πείραμα» της Καλιφόρνια

Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα για 185.735 παιδιά ηλικίας 5 έως 18 ετών, την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021. Τα στοιχεία προήλθαν από ασφαλιστικές απαιτήσεις υγειονομικής περίθαλψης και από διοικητικά δεδομένα σχολικών περιφερειών στην Καλιφόρνια.

Η συγκεκριμένη πολιτεία αποτέλεσε ιδανικό πεδίο μελέτης, καθώς τα σχολεία παρέμειναν κλειστά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με άλλες πολιτείες των ΗΠΑ, ενώ οι ημερομηνίες επαναλειτουργίας διέφεραν σημαντικά από περιοχή σε περιοχή. Αυτή η διαφοροποίηση επέτρεψε στους ερευνητές να συγκρίνουν άμεσα τα αποτελέσματα μεταξύ παιδιών που επέστρεψαν νωρίτερα στο σχολείο και εκείνων που παρέμειναν σε καθεστώς τηλεκπαίδευσης.

Λιγότερες διαγνώσεις, χαμηλότερο κόστος

Παρότι συνολικά οι διαγνώσεις ψυχικής υγείας αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας (από 2,8% πριν την COVID-19 σε 3,5%), τα παιδιά που επέστρεψαν στο σχολείο παρουσίασαν σαφώς καλύτερη εικόνα.

Ειδικότερα, εννέα μήνες μετά την επαναλειτουργία, η πιθανότητα νέας διάγνωσης ψυχικής διαταραχής ήταν μειωμένη κατά 43% σε σύγκριση με την περίοδο πριν από το άνοιγμα των σχολείων. Η μείωση αφορούσε διαγνώσεις άγχους, κατάθλιψης και ΔΕΠΥ.

Παράλληλα, μειώθηκαν και οι σχετικές δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης:

• 11% λιγότερες μη φαρμακευτικές δαπάνες ψυχικής υγείας
• 8% μείωση στη φαρμακευτική αγωγή για ψυχιατρικές παθήσεις
• 5% χαμηλότερες δαπάνες για φάρμακα που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ

Τα οφέλη ήταν εντονότερα στα κορίτσια, τα οποία εμφάνισαν μεγαλύτερη βελτίωση σε σχέση με τα αγόρια.

Γιατί το σχολείο παίζει τόσο κρίσιμο ρόλο

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων επιβάρυνε την ψυχική υγεία των παιδιών με πολλούς τρόπους. Η κοινωνική απομόνωση, η απώλεια καθημερινών ρουτινών, η αυξημένη έκθεση σε οθόνες, τα μαθησιακά κενά, αλλά και το οικογενειακό άγχος λόγω οικονομικών δυσκολιών δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Επιπλέον, πολλά παιδιά στερήθηκαν την πρόσβαση σε σχολικούς ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και άλλες δομές υποστήριξης που λειτουργούν εντός του σχολικού περιβάλλοντος.

Τι δείχνει ο δρόμος μπροστά

Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι σε μελλοντικές κρίσεις δημόσιας υγείας, η ασφαλής επαναλειτουργία των σχολείων θα πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα. Οι πολιτικές αποφάσεις, όπως υπογραμμίζουν, οφείλουν να σταθμίζουν ισότιμα τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμώξεων και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ψυχική υγεία των παιδιών.

Τέλος, σημειώνεται ότι η μελέτη επικεντρώθηκε σε παιδιά από περιοχές σχετικά υψηλότερου εισοδήματος στην Καλιφόρνια, γεγονός που καθιστά αναγκαία την περαιτέρω έρευνα σε πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπου οι επιπτώσεις της πανδημίας και του κλεισίματος των σχολείων ενδέχεται να ήταν ακόμη πιο σοβαρές.